By the rivers of Babylon: het beroep ingediend door Exxon
Mobil is een teken aan de wand dat het met de Europese belasting op de overwinsten
de foute richting uitgaat. In het beste geval wordt de omstreden belasting op
de lange baan geschoven, in het slechtste geval komt er gewoon niets meer van. De
uitdrukking ‘teken aan de wand’ stamt eigenlijk van de Bijbelse uitdrukking ‘mene
tekel’. Voor wie de Bijbel kent: deze woorden duiken inderdaad op in het boek
Daniël (5:25). Het verhaal speelt zich af in Babylon, waar koning Belsassar het
aandurfde om (gestolen) heilige joodse voorwerpen te gebruiken om een feestmaal
aan te richten. Onbekende vingers schreven de waarschuwing ‘mene tekel’ op de muur.
Nog diezelfde nacht stierf Belsassar.
Toegegeven, we moesten ook even terug in de Bijbel
duiken om te kijken wat dat ‘menee tekel’ precies inhoudt. En inderdaad, we
bleven toch op onze honger zitten. Want wat de schrijver van de tekst met deze
Aramese woorden bedoelde, is niet bekend. Wel zou vaststaan dat het om gewichten
gaat die in de oudheid werden gebruikt. De betekenis zou als volgt moeten
luiden: gewogen en te licht bevonden’. Tenminste wanneer we de profeet Daniël
mogen geloven, die de betekenis van de woorden verklaarde.
Wat heeft dit met de belasting op de overwinsten bij
energiebedrijven te maken? Veel meer dan u op het eerste gezicht zou denken. ExxonMobil
klaagt de Europese Unie aan om de nieuwe belasting op overwinsten voor olie- en
gasbedrijven ongedaan te maken. We mogen er van uitgaan dat deze Amerikaanse
energiereus niet over één nachtje ijs is gegaan, de juristen van de
maatschappij zullen de Europese wetgeving grondig hebben bestudeerd.
De kern van de zaak is volgens ExxonMobil dat de EU de
eigen juridische bevoegdheden met de voeten treedt door het heffen van die overwinstbelasting.
Het is nu aan de Europese rechters om uit te maken wie het gelijk aan zijn kant
heeft, maar we kunnen er donder op zeggen dat het Amerikaans bedrijf alle
mogelijke wettelijke middelen zal gebruiken om van die ‘vervelende’ belasting af
te raken.
Krijgt ExxonMobil gelijk, dan dreigt de EU maar liefst
25 miljard euro mis te lopen, geld dat bedoeld is om de Europese burgers – wij dus
– te compenseren voor de sterk gestegen energiekosten. We kregen met andere
woorden een duidelijk teken aan de wand dat er een (grote?) kans is dat we naar
die compensatie kunnen fluiten. Het bedrijf heeft in ieder geval een punt wanneer
het stelt dat dit soort belastingen à volonté de investeringen in energie – en
we denken dan op de eerste plaats aan duurzame energie – afremt. O ja, er is
nog een tweede punt waarmee de Amerikanen scoren: de belasting maakt Europa op
langere termijn nog meer afhankelijk van energie van buitenaf.
De EU probeert zowel de kool als de geit sparen: wat
extra geld binnenhalen onder het motto dat het niet alleen goed is voor eigen
portemonnee maar ook voor het milieu. Dit soort goocheltruucjes werkt helaas
niet meer en doen alleen het wantrouwen van de bevolking tegenover de Europese
instanties toenemen. Wantrouwen dat na het recente corruptieschandaal nog is toegenomen.
Tegen die achtergrond is het misschien zelfs nog geen slechte zaak dat ExxonMobil
de Europese ‘schavuiten’ een tik op de vingers geeft. Tussen haakjes: op de
beurs van Wall Street blijft het aandeel ExxonMobil het goed doen. Hetgeen
aangeeft dat de beleggers geenszins wakker liggen van de aangekondigde
belasting op de overwinsten.