Nu de leenkosten van Italië snel stijgen en de inflatie eveneens stijgt, heeft de Europese Centrale Bank een nieuw hulpmiddel onthuld om staten met schulden te helpen. Is het weer 2012?
Op 21 juli verhoogde de Europese Centrale Bank (ECB) haar belangrijkste rentetarief met 0,5% tot 0%. Het was de eerste renteverhoging van de ECB in meer dan tien jaar en maakte een einde aan het tijdperk van negatieve rentetarieven.
ECB-president Christine Lagarde introduceerde ook het nieuwe “transmission protection instrument” (TPI) van de centrale bank, een plan om te voorkomen dat overheden in de periferie van de eurozone overspoeld raken door stijgende leenkosten. De ECB zegt dat ze de obligaties zal kopen van landen die volgens haar te lijden hebben onder een \”ongerechtvaardigde, wanordelijke marktdynamiek\”. Zoals Marcus Ashworth op Bloomberg het stelt, kan \”TPI\” net zo goed staan voor \”To Protect Italy\”.
Wat is het probleem? De leenkosten van Italië stijgen. Vorig jaar rond deze tijd kon Rome voor tien jaar lenen tegen 0,6% en voor vijf jaar tegen een rente onder nul, maar deze cijfers zijn inmiddels gestegen naar respectievelijk 3,4% en 2,6%. De ineenstorting van de regering van Mario Draghi en het vooruitzicht dat een meer verkwistende aan de macht komt, hebben geleid tot heel wat opschudding. Met een schuld/bbp-ratio van 150% kan Italië het zich niet veroorloven zijn leenkosten te laten stijgen. Bovendien is het verschil tussen de rente op Duitse en Italiaanse staatsobligaties op tien jaar, een belangrijke graadmeter voor stress in de eurozone, gestegen van 1,4% in januari tot 2,4% deze week – een teken dat de renteverhogingen van de ECB de blokkades raken. zwakste staten het moeilijkst.
Ttien jaar geleden zwoer Mario Draghi, de voorganger van Lagarde, dat \”de ECB klaar was om alles te doen wat nodig is om de euro te behouden\”. Die woorden maakten duidelijk dat de ECB de staatsschulden van de eurozone zou tegenhouden en markeerden het einde van de acute fase van de crisis.
Lagarde hoopte Draghi te evenaren, maar obligatiehandelaren vonden het TPI-plan vaag. De boodschap was \”we doen wat we willen, wanneer we willen\”, vertelde Paul Donovan van UBS Global Wealth Management aan Katie Martin in The Financial Times. En deze regeling zou de speculanten kunnen verleiden om de interventieniveaus van de ECB te testen. Hoewel Lagarde niet in staat is om obligatiehandelaren te charmeren, is het echte probleem dat de inflatie tien jaar geleden nauwelijks boven nul lag, zegt Martin. \”Nu bedreigt die 8,6%.\” Er lijkt dus weinig ruimte voor verdere mogelijke monetaire versoepeling.
Stijgende obligatierendementen kunnen een self-fulfilling prophecy worden, die juist het faillissement veroorzaakt waar nerveuze handelaren bang voor zijn geworden. De achtergrond voor de Italiaanse overheidsfinanciën is allesbehalve gunstig: het land is bijna net zo afhankelijk van Russisch gas als Duitsland. Zelfs de productie van wereldklasse en luxegoederen zullen niet veel helpen als de wereldwijde handelscyclus verandert. De opvolger van Draghi zal waarschijnlijk een minder voorzichtige beheerder van de staatskas zijn. Als dat gebeurt, kan de ECB oordelen dat een toekomstige stijging van de obligatierendementen \”gewettigd\” is door roekeloze uitgaven te doen en weigeren in te grijpen om dit te beletten.