Europa wordt geconfronteerd met de harde realiteit dat Russisch gas onvervangbaar is

Energierijke landen van Qatar tot Azerbeidzjan hebben allemaal noodgasleveringen aan Europa toegezegd, maar een kleine rekensom levert al snel als conclusie op dat deze leveranciers Rusland niet kunnen vervangen. Aanhoudende spanningen over Oekraïne en de dreiging van een mogelijk conflict dat de energiestromen naar Europa zou onderbreken hebben de gasmarkt van het continent de afgelopen weken overschaduwd, wat tot volatiele prijsschommelingen heeft geleid.

Oorlog kan interfereren met de enorme hoeveelheden aardgas die Rusland naar het continent stuurt, waarvan ongeveer een derde via Oekraïne. Om het risico van een verstoring van de bevoorrading te verkleinen, spreekt de Europese Unie met andere grote producenten op zoek naar partnerschappen en zelfs potentiële brandstoffenruil met Azië. De recente aankomst van vloeibaar aardgas (LNG) hebben de problemen wat kleiner gemaakt. Ook het milde weer stak een handje toe, maar Europa vertrouwt op Rusland voor meer dan een derde van het gas dat het gebruikt.

Het betrekken van die energiebron van elders zou de crisis naar andere regio\’s kunnen verspreiden, in dit geval dus naar Azië. \”Europa heeft geen alternatief voor Russisch gas\”, zegt Ron Smith, senior analist bij BCS Global Markets. “Je zou de helft van het LNG dat Azië verbruikt moeten omleiden om Gazprom PJSC te vervangen. En wat zou dat betekenen? Dat zou enorme energietekorten in heel Azië betekenen, je zou de energiecrisis van Europa naar Azië exporteren.”

De hoeveelheid gas die de EU nodig heeft, kan door geen enkele leverancier eenzijdig worden vervangen zonder de leveringen aan andere regio\’s te verstoren, zei de minister van Energie van Qatar, Saad Al-Kaabi. Hij voegde eraan toe dat de al eerder afgesloten leveringscontracten heilig zijn in Qatar en dat het de prioriteit van het land is om eerst aan de behoeften van zijn bestaande klanten te voldoen. Het garanderen van de energiezekerheid van Europa vereist een collectieve inspanning van een aantal verschillende leveranciers, zei hij.

Voor elke langdurige verstoring die de komende twee winters opduikt, zou Europa de vraag moeten beteugelen. Die onzekerheid zal de prijzen waarschijnlijk hoog houden naarmate de concurrentie om LNG toeneemt. \”Zolang de situatie in Oekraïne onduidelijk en onopgelost is, zullen Europese kopers bereid zijn genoeg te betalen om flexibele LNG-ladingen aan te trekken om ervoor te zorgen dat de voorraden niet opdrogen\”, zegt Oystein Kalleklev, CEO van LNG-scheepseigenaar Flex LNG Ltd.

Omdat gasinfrastructuur duur is, worden de meeste volumes in de wereld doorgaans verkocht op basis van langetermijncontracten tussen verkopers en kopers. Flexibele leveringen vanuit de VS kunnen helpen, maar alleen als de prijs goed is. De VS waren vorige maand de grootste LNG-leverancier aan Europa en hielpen samen met andere landen in januari de Russische gasvoorziening met een paar procentpunten te verdringen, aldus hoge functionarissen van de Europese Commissie.

Maar dat is niet gegarandeerd. Europa is sinds eind vorig jaar de meest winstgevende regio om de super gekoelde brandstof naartoe te sturen, maar ook in dit geval is Azië, de snelst groeiende markt ter wereld. Als China\’s honger naar gas weer aanwakkert, zullen de tankers Europa snel weer verlaten en naar het oosten trekken.

Ondertussen daalde de dagelijkse gasexport van Gazprom via pijpleidingen in januari naar de belangrijkste markten tot het laagste niveau sinds begin 2015, ondanks het feit dat het bedrijf meer van aardgas produceerde. Op de radar van de EU staat ook Azerbeidzjan, het Kaspische land dat eind 2020 gas naar Europa begon te sturen. \”De realiteit is dat Azerbeidzjan geen concurrent is van Russisch gas, alleen al vanwege de volumes. Die zouden namelijk onmogelijk volstaan\”, zei Elin Suleymanov, de ambassadeur van het land in het VK.

\”We zouden kunnen helpen met wat leveringen, maar de volumes geproduceerd in Azerbeidzjan zijn niet gelijk aan de Russische volumes, dat is duidelijk. Daar moeten ook onze westerse partners aan denken.” Voor nu vertrouwt Europa op het LNG dat aan zijn kusten is aangekomen, wat helpt om de hoge prijzen te verlagen. Volgens berekeningen van Bloomberg NEF zal Azië tegen mei zijn positie als premium exportmarkt voor Amerikaanse ladingen van de brandstof terugwinnen. “Het idee dat we het gat gaan vullen met LNG mogen we vergeten. Het is fysiek onmogelijk om dat te doen, er is niet genoeg LNG in de wereld om dat te doen,” aldus nog Smith.