De wereld  realiseert zich plotseling dat het verhogen van de rente in een wereld die bedolven is onder schulden een probleem kan vormen

De Federal Reserve staat klaar om de rente te verhogen en dat op een moment dat de Amerikaanse economie zucht en kreunt onder stapels schulden. Blijkbaar begint de wereld zich te realiseren dat het verhogen van de rente in een wereld die bedolven is onder schulden een probleem kan vormen, een probleem dat tot dusver werd onderschat. Maar stilaan lijken de economen zich bewust te worden van de risico’s die de hele wereld lopen in een scenario van aantrekkende rentevoeten.

In een artikel op CNBC werd onomwonden gesteld: \”De renteverhogingen van de Amerikaanse centrale bank zullen de wereldwijde schuldencrisis verergeren\”. Volgens een studie verricht door een Britse non-profitorganisatie, de Jubilee Debt Campaign, zijn de schuldbetalingen in ontwikkelingslanden tussen 2010 en 2021 met 120% gestegen. Ze bevinden zich momenteel op het hoogste niveau sinds 2001.

De sterke toename van de schuldbetalingen belemmert het economisch herstel van veel landen na de pandemie, zo blijkt  uit het rapport. Stijgende rentetarieven in de Verenigde Staten in 2022 zouden dit probleem voor heel wat landen met een lager inkomen kunnen doen verergeren. De studie en het CNBC-artikel zijn eigenlijk een pleidooi voor schuldkwijtschelding, maar hun verhaal onthult ook een onaangename waarheid voor de Amerikaanse beleidsmakers.

Het verhogen van de rente in een wereld vol rode inkt zal zonder meer een probleem worden. En dat niet alleen voor ontwikkelingslanden. De Amerikaanse regering nadert snel het schuldniveau van $30 biljoen zonder dat het einde van de leningen en uitgaven in zicht is. Ondanks recordontvangsten slaagde de federale regering er in december in om opnieuw een ​​tekort te realiseren. Alleen al in december gaf de federale overheid $ 508 miljard uit. Het was het hoogste bestedingsniveau in december ooit. Gedurende de eerste drie maanden van fiscaal 2022 heeft de federale overheid al $1,43 biljoen uitgegeven. Dat is een record voor het eerste kwartaal van elk fiscaal jaar.

Het verhogen van de rentetarieven zal de kosten van het aflossen van al die schulden drastisch verhogen. En het zal de kosten verhogen om meer geld te lenen. In het fiscale jaar 2020 besteedde Uncle Sam alleen al $ 345 miljard aan netto rentebetalingen, ondanks bijna nul rentetarieven. De onpartijdige commissie voor een verantwoorde federale begroting ontdekte dat zelfs een stijging van de rente met 2% de netto rentebetalingen zou doen stijgen tot maar liefst $ 750 miljard.

En deze schatting werd berekend vóór de goedkeuring van het Amerikaanse reddingsplan en de tweeledige infrastructuurwet. Dat werd gevolgd door een forse stijging van de rente op Amerikaanse staatsobligaties. Met andere woorden die $ 750 miljard is allesbehalve het totale plaatje.

Bovendien zitten ook de Amerikaanse consumenten diep in de schulden. De consumentenschuld is in november met 11% gestegen op jaarbasis. Het was de grootste stijging van de consumentenschuld op één maand tijd in 20 jaar. De totale consumentenschuld bedraagt ​​nu meer dan $ 4,41 biljoen. En daar horen hypotheken nog niet eens bij. Doorlopende schulden – voornamelijk creditcardsaldi – groeiden met maar liefst 23,4% jaar-op-jaar in november. Dat was de grootste stijging sinds 1998.

Het jaar 2020 vestigde een record voor de uitgifte van bedrijfsschulden met $ 2,28 biljoen aan obligaties en leningen, bestaande uit zowel nieuwe obligaties als obligaties die zijn uitgegeven om bestaande schulden te herfinancieren.

Al deze schulden werden gemaakt in een periode van soepel monetair beleid van de Fed. De Federal Reserve en de Amerikaanse regering hebben het postpandemisch economisch herstel opgebouwd op basis van stimuleringsmaatregelen en schulden. Het is gebaseerd op het feit dat consumenten stimuleringsgeld uitgeven dat is geleend en uitgedeeld door de federale overheid of dat ze hun eigen creditcards gebruiken.

Nu dreigt de Fed die gemakkelijke geldkraan dicht te draaien. Hoe gaat dat werken? Hoe zullen consumenten begraven onder meer dan $ 1 biljoen aan creditcardschulden die schulden terugbetalen terwijl de rentetarieven stijgen? Met stijgende rentetarieven zullen de minimumbetalingen stijgen. Alleen al het betalen van de rente over de openstaande saldi kost dan heel wat meer. Bedrijven met een te hoge hefboomwerking hebben hetzelfde probleem. En dat probleem heeft ook de Amerikaanse regering.

Dit voorspelt niet veel goeds voor een economie die afhankelijk is van leningen en uitgaven om zichzelf in stand te houden. De enige reden waarom Amerikanen geld kunnen lenen, is omdat de Fed ze daartoe in staat stelt. De centrale bank houdt de rente kunstmatig laag, want zo blijft de economie draaien. Of met andere woorden: het wordt bijzonder moeilijk om een stapje terug te zetten door de rente te verhogen. 2022 belooft dus een spannend jaar te worden.