Er was dit jaar een beetje March Madness op Wall Street vast te stellen. Sterker nog, de maand veranderde in een ouderwets bloedbad. Maar dan geen bloedbad op de aandelenmarkt. De Dow Jones won de voorbije maand zelfs een behoorlijke 2,3%. Maar onder dat glinsterende beurspodium (dat de meeste aandacht van beleggers trekt) was er wat chaos in de orkestbak. De normaal slaperige obligatiemarkt beleefde net een van de slechtste maanden ooit en een van de slechtste kwartalen in meer dan veertig jaar, met een gemiddelde daling van bijna 7%.
Beleggers die op zoek zijn naar obligaties voor veiligheid en bescheiden rendement, hebben zodoende een brutale les gekregen. Obligaties zijn helemaal niet zo veilig als algemeen verwacht. Maar hoe erg de verliezen ook waren, ze hadden veel erger kunnen zijn als beleggers een realistischer beeld hadden gehad van de toekomstige inflatie. Als ze daar eindelijk achter komen, kunnen niet alleen obligatiebeleggers eronder lijden.
In veel opzichten fungeert de obligatiemarkt als zowel het zenuwstelsel als de kluis van de financiële wereld. Financieringskosten en toegang tot kapitaal zijn fundamentele inputs voor individuen, bedrijven en overheden, en die voorwaarden zijn vastgelegd op de obligatiemarkt.
In september 1981 capituleerde een 20-jarige bearmarkt in obligaties waardoor de rente op 10-jarige Amerikaane staatsobligaties tot bijna 16% steeg. Op de obligatiemarkt stijgen zoals we weten de rendementen als de obligatiekoersen dalen. Ondanks enkele relatief kleine tegentrendbewegingen, is de obligatiemarkt de afgelopen 40 jaar een warme, gelukkige plek geweest waar obligatie-uitgevers hun schuld tegen steeds lagere tarieven op de markt konden brengen. Generaties investeerders zijn gekomen en gegaan en konden genieten van deze gunstige omstandigheden.
Maar het ziet er inderdaad naar uit dat het langlopende feest eindelijk voorbij is. In slechts één maand schoten de rendementen op staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar met bijna een half procent omhoog. Hoewel dat in absolute termen niet veel lijkt, betekent het wel dat de leenkosten in slechts één maand met meer dan 25% zijn gestegen.
Het betekent ook dat obligatiebeleggers koud werden gepakt. Amerikanen die bijvoorbeeld de pech hadden om aan het begin van de maand aandelen te kopen van het Vanguard Long Term Treasury Fund van $ 4 miljard, een op de beurs verhandeld fonds dat voornamelijk belegt in staatsobligaties met een looptijd van ten minste 15 jaar, leden verliezen van bijna 5% op maandbasis. Aangezien deze obligaties een rendement bieden van minder dan 2% per jaar, zijn die verliezen gelijk aan twee en een half jaar verwacht rendement. Als ze begin december vorig jaar de pech hadden gehad om te kopen, zouden ze in slechts vier maanden tijd ongeveer 12% verlies te hebben geleden.
De verliezen op de obligatiemarkt hadden eigenlijk niemand mogen verbazen. Op basis van het feit dat de huidige inflatiestijging geen tekenen van vertraging vertoont, hadden beleggers moeten verwachten dat de Fed haar beloften zou moeten nakomen om de rente te verhogen om de inflatie een halt toe te roepen. In die zin mag het bloedbad op de obligatiemarkt geen verrassing genoemd worden.