Krijgen we nu een recessie of krijgen we er geen? De
media schreeuwen beurtelings warm en koud, zodat de man in de straat niet meer
weet wat er gebeurt. In Europa wordt er zedig het zwijgen toegedaan, maar in de
VS wordt open en bloot aangeklaagd dat de politiek samen met de media haar
uiterste best doet om de situatie zo positief mogelijk voor te stellen.
De tekenen van een zware economische terugval zijn volgens
veel analisten al klaar en duidelijk aanwezig, maar het negatieve algemene
economische beeld zal waarschijnlijk pas in de mainstream worden erkend als de
situatie veel erger wordt (alsof het allemaal nog niet erg genoeg is).
Het is een probleem dat zich voordoet aan het begin
van elke historische financiële crisis – reguliere economen en commentatoren
liegen tegen het publiek over de kansen op herstel, geven voortdurend valse
geruststellingen en sussen mensen weer in slaap. Zelfs nu de gemiddelde
consument door de prijsinflatie wordt geteisterd, proberen ze ons te vertellen dat
er eigenlijk niets aan de hand is. De “zachte landing” van de Federal
Reserve is onderweg en die zal ook beletten dat Europa in een (diepe) recessie
wegzakt. Vraag is of dit optimistisch scenario wel degelijk kans op slagen
maakt.
In 2007, vlak voordat de markt voor giftige derivaten op
basis van subprime kredieten instortte, applaudisseerden de media in het lang
en het breed voor de Amerikaanse huizenmarkt, terwijl ze nog hogere verkoopcijfers
en vastgoedprijzeen voorspelden. Het leek alsof ze probeerden een rookgordijn
over het publiek op te trekken in de hoop dat als mensen maar hard genoeg
geloofden dat alles goed was, de fantasie werkelijkheid zou kunnen worden. Zo
werkt economie helaas niet.
Vraag en aanbod, schuld en tekort, geldomloopsnelheid
en inflatie; deze dingen kunnen niet worden genegeerd. Als het systeem uit
balans is, zal dit onvermijdelijk nefaste gevolgen hebben.
Dit is de situatie waarin we ons momenteel bevinden nu
2022 ten einde loopt. De Fed zit samen met de andere centrale banken midden in
een nogal agressief programma voor renteverhogingen in een ‘strijd’ tegen de
stagflatiecrisis die ze hebben veroorzaakt door jarenlange fiat geld stimuleringsmaatregelen.
Het probleem is dat de hogere rentetarieven de prijzen niet doen dalen en ook
de speculatie op de aandelenmarkt niet echt vertragen. Gemakkelijk geld is veel
te lang te diep ingegraven geraakt in het systeem, wat betekent dat een harde
landing het meest waarschijnlijke scenario is.
In de vroege jaren 2000 was de Amerikaanse Fed verantwoordelijk
voor kunstmatig lage rentetarieven die de huizen- en derivatenzeepbel opdreven.
In 2004 gingen ze over op een aanscherpingsproces. De rente in 2004 stond op 1%
en was in 2006 vervolgens gestegen tot meer dan 5%. Dit was het moment waarop
scheuren in de kredietstructuur begonnen te verschijnen, waarbij 4,5% – 5,5%
het magische grenspunt was voordat schulden te duur werden voor het systeem om
de schertsvertoning voort te zetten.
In 2007/2008 was het land getuige van een exponentiële
implosie van krediet, wat leidde tot de grootste gelddrukbonanza in de
geschiedenis van de VS en de rest van de wereld om de banksector te redden,
althans voor een tijdje. Die 4,5% – 5,5% grens zou ook ditmaal de pijngrens kunnen
zijn waarop de financiële markten bakzeil halen. En we een sterke economische
terugval zullen krijgen in zowel de VS als in de rest van de wereld.
Het verschil deze keer is dat de centrale banken niet meer
de mogelijkheid hebben, om de economie te overspoelen met meer fiat geld,
althans niet zonder meteen een grotere stagflatiespiraal op gang te brengen. Dus
moeten zij uit een ander vaatje gaan tappen. Het lijkt op complot denken, maar
zou het kunnen dat de centrale banken op een crash op de financiële markten mikken?
“De mainstream financiële commentatoren willen ons
doen geloven dat de Fed zal capituleren omdat ze wanhopig willen dat het feest
op de aandelenmarkten doorgaat, maar dat feest is onherroepelijk voorbij.
Natuurlijk zullen er momenten zijn waarop de markten zich herstellen op basis
van niets meer dan een paar woorden van een Fed-functionaris die valse hoop
plant, maar dit soort oplevingen zal steeds zeldzamer worden. Uiteindelijk
heeft de Fed de zuurstoffles weggenomen en die komt niet meer terug. Ze hebben
het perfecte excuus om de economie en markten om zeep te helpen in de vorm van
een stagflatieramp die zijzelf en niemand anders hebben. Waarom zouden ze nu
van koers veranderen?”
Zou het kunnen dat de centrale banken een mondiale
agenda hebben die elke nationale loyaliteit overschaduwt, en dat ze de
achteruitgang van de economie nodig hebben om de introductie van Central Bank
Digital Currencies (CBDC’s) die via het IMF aan elkaar zijn gekoppeld, te
bespoedigen? Tot nu toe krijgen ze precies wat ze willen en ze zijn zich
perfect bewust van wat ze doen.
Verwacht wordt dat de Fed de renteverhogingen in
december zal vertragen tot 50 basispunten, maar dit is niet zeker nu de
banenmarkt de afgelopen twee jaar nog steeds heet gestookt is door $ 8 biljoen
aan covid-stimulansen (meestal lagerbetaalde banen in de detailhandel en de
dienstensector). Tegen de februari-vergadering van 2023 zal de basisrente van
de Fed op of bijna 5% staan hebben. Met lagere beurskoersen en massale
ontslagen in de bedrijfswereld tot gevolg.
Er zijn echter nog andere factoren waarmee rekening
moet worden gehouden. Een minder bekend probleem is de nieuwe accijns van 1% op
het terugkopen van aandelen, geplant in de Inflation Reduction Act van Biden.
De maatregel, die in januari volgend jaar van kracht wordt, zal de beurskoersen
niet bepaald omhoog jagen. Dat gezegd hebbende, zijn aandeleninkoop nog steeds
het belangrijkste middel waarmee grote bedrijven hun aandelen overeind hebben
behouden. In de afgelopen tien jaar zijn die terugkopen gefinancierd met geld
geleend van de Fed tegen bijna nul rente – in wezen gratis geld. Nu komt er een
einde aan het gemakkelijke geldfeest.
De accijns van 1% bovenop een Fed Funds-tarief van 5%
creëert in de VS een molensteen van 6% op al het geleende geld om toekomstige
terugkopen te financieren. Deze kosten zullen veel te hoog zijn en de inkopen van
eigen aandelenzullen haperen. Dit betekent dat de aandelenmarkten zullen dalen.
Met Wall Street voorop, maar de Amerikaanse beurs zal de andere beurzen mee de
afgrond in trekken. Het zal waarschijnlijk twee of drie maanden duren voordat
de belasting- en tariefverhogingen een zichtbaar effect hebben op de financiële
markten. Dit zou ons tijdsbestek voor inkrimping rond maart of april 2023
plaatsen.
Hoe zit het met de inflatie? Het lijkt onwaarschijnlijk
dat die zal verdwijnen. Er moet rekening worden gehouden met het onderliggende
probleem van de energieprijzen, aangezien deze bijdragen tot verdere stress in
de toeleveringsketen.
De huidige verlaging van de olieprijzen is kunstmatig
en wordt door de overheid gestuurd, niet door vraag en aanbod. De olieprijzen
in de VS worden laag gehouden door Joe Biden’s constante leveringsdumps uit de
strategische reserves. Uiteindelijk zal Biden geen olie meer hebben om op de
markten te droppen en zal hij die reserves tegen veel hogere kosten moeten
aanvullen.
Bovendien worden de olie- en energieprijzen laag
gehouden vanwege het bizarre Zero Covid-beleid van China dat de economie tot
stilstand brengt en het olieverbruik tot een minimum beperkt. Nu de openbare
rellen escaleren, zal de CCP waarschijnlijk proberen de omstandigheden te
versoepelen als een middel om afwijkende meningen te sussen door een spel te
spelen van het loslaten van de stoomklep. Een heropening begin volgend jaar is
onderweg, met uiteraard een bijkomende vraag naar energie tot gevolg.
Zodra China weer opengaat, zullen de olieprijzen op de
wereldmarkt opnieuw omhoogschieten.
Tenslotte is er de oorlog in Oekraïne en de
aanhoudende sancties tegen Rusland. Europa staat op het punt de strengste
winter in decennia tegemoet te gaan, waarbij de aardgasvoorziening ernstig
beperkt is en de productiekosten voor stroom niet langer houdbaar zijn. Hun
enige hoop is milde temperaturen voor de rest van het seizoen. Als de huidige
trend doorzet, zal de productie in Europa worden gesmoord, wat chaos
veroorzaakt in de wereldwijde toeleveringsketen.
Hoge energieprijzen en verstoringen in de
toeleveringsketen zullen tot ver in 2023 leiden tot hoge prijzen voor goederen
en diensten, zelfs met een inkrimping van zowel de tewerkstelling als de
beurskoersen. De vooruitzichten voor 2023 zien er dus allesbehalve schitterend
uit.