Europa stevent
onvermijdelijk af op een drievoudige crisis, zo vertelde de Duitse publicist
Thomas Fasbender aan Preussische Allgemeine in een interview ter gelegenheid
van de publicatie van zijn nieuwe boek ‘De griezelige eeuw’ (Das unheimliche
Jahrhundert).
De ondertitel van het
boek, ‘Voor het keerpunt’, is een rechtstreeks citaat van een uitdrukking uit
de memorabele toespraak van bondskanselier Olaf Scholz tot de Bondsdag op 27
februari 2022, als reactie op de Russische invasie van Oekraïne. Daarin
gebruikte hij het woord ‘Zeitenwende’.
Terwijl de officiële
vertaling van het door de Duitse regering gebruikte woord ‘keerpunt’ of ‘keerpunt’
is, verwijst de oorspronkelijke Duitse term naar zowel een verandering van
tijden als een geopolitieke verschuiving.
“Ik heb de term
‘keerpunt’ gekozen omdat deze door Olaf Scholz voor het eerst is aangepraat.
Hoewel het boek in wezen vóór die tijd is geschreven, ervaren we inderdaad een
verandering van tijdperk. Die verandering is echter veel uitgebreider dan
Scholz heeft beschreven”, aldus de auteur in het interview.
Hij zegt dat de huidige
drievoudige crisis waarmee Europa wordt geconfronteerd een bepalende impact zal
hebben op het Europees continent voor de rest van deze eeuw.
“Europa stevent af op
een drievoudige crisis, waarvan de gevolgen ons de hele eeuw lang zullen achtervolgen.”
Ten eerste is er het
snelle machtsverlies van West-Europa na zo’n 500 jaar mondiale dominantie.
‘De tijden waarin de
Britten, Fransen, Duitsers en anderen hun stempel op de wereld drukten op
politiek, cultureel, wetenschappelijk, technisch en economisch vlak zijn
geschiedenis’, zei hij.
Fasbender zegt dat de
tweede crisis, de klimaatveranderingscrisis, niet kan worden aangepakt door
deze simpelweg te stoppen:
“De tweede grote crisis
is de klimaatverandering. De feiten spreken voor zich. De afgelopen jaren
concentreerde de discussie zich op wie er verantwoordelijk voor is en hoe het
gestopt kan worden. “
“Maar het zal ons niet
lukken om ze tegen te houden. We moeten ons dus afvragen: wat betekent het
concreet om in een wereld te leven die twee of meer graden warmer is? Welke
effecten zal dit hebben, hoe gaan we ermee om? ”
“Wat we in Duitsland
doen, heeft vrijwel geen impact. Ik vind het des te verbazingwekkender dat we
nu pas het vraagstuk van gedragsaanpassing beginnen aan te pakken. Dit is des
te belangrijker omdat we elke euro maar één keer kunnen uitgeven. Hetzij voor klimaatbescherming
(wat niet makkelijk zal zijn) of voor klimaatadaptatie.”
De derde, maar zeker
niet de minst belangrijke crisis, is de bevolkingsexplosie in de regio ten
zuiden van de Sahara, die in wezen ook de voorgaande twee omvat:
“Het derde probleem is
de bevolkingsgroei in Afrika, vooral in de regio ten zuiden van de Sahara. Daar
zien we een verdubbeling van de bevolking tegen 2050 en zelfs een
verviervoudiging tegen 2100.”
‘Ergens in de 22e eeuw
zal meer dan de helft van de wereldbevolking afkomstig zijn uit Afrika bezuiden
de Sahara. Dit is waar de echte keerpunten sluimeren.’
‘We betreden een wereld
waarin Europa misschien steeds meer zal worden gezien als een levend museum.
Zeker niet langer als een baken of rolmodel’, zei hij.