Duitsland was al lang een van de economische sterren van de wereld maar het land staat op de rand van een ommekeer in het economische fortuin, waarbij sommigen vrezen dat het de welvaart van zijn naoorlogse generatie in gevaar brengt.
Terwijl aan de oppervlakte de Duitse economische motor nog steeds vlot draait, verraden een recente ommekeer in de export en steile koersdalingen diepgewortelde problemen in het dichtstbevolkte en bedrijvigste land van het continent, een centrale pijler van de Europese Unie.
In mei importeerde Europa\’s grootste economie voor het eerst in drie decennia meer dan het exporteerde en brak daarmee een zegereeks als \”Exportweltmeister\” of \”wereldwijde exportkampioen\” sinds de hereniging van het land.
Minister van Financiën Christian Lindner vergeleek het met een \”winstwaarschuwing\” – een waarschuwingssignaal voor bedrijven als de winsten tegenvallen. Meer verkopen dan kopen is een centraal uitgangspunt geweest bij de opkomst van Duitsland naar de wereldwijde economische elite.
Slechts enkele weken eerder, op dezelfde dag dat Berlijn op weg was naar rantsoenering van energie, daalden de aandelen in Deutsche Bank en Commerzbank, de belangrijkste kredietverstrekkers van het land en de belangrijkste factoren voor zijn economie, elk met ongeveer 12%.
Duitse regelgevers schreven die ineenstorting toe aan de angst voor de economie van het land in het licht van de beteugeling van de levering van Russisch gas dat de industrie ondersteunt.
\”Dit kan echt het begin zijn van een zwakkere periode voor Duitsland\”, zegt Achim Truger, een van de belangrijkste economische experts van de regering die de regering adviseert.
\”Als ooit iemand Duitsland als een rolmodel heeft gezien, is het misschien tijd om een realistisch beeld te hebben van de sterke en zwakke punten van het land. Niemand is perfect.\”
Na de Tweede Wereldoorlog bouwde Duitsland, ondersteund door Amerikaanse hulp, zijn economie op auto\’s, machines en chemicaliën, gecontroleerd door banken zoals Deutsche Bank die belangen in industriële bedrijven bezit – een systeem dat bekend staat als Deutschland AG of Germany Inc.
De Bundesbank van het land hield zijn valuta stabiel, de op goedkoop Russisch aardgas industrie en rustige vakbonden deden de rest. Het resultaat mocht er wezen: een icoon van industrialisatie dat als een voorbeeld voor de hele wereld wordt beschouwd.
Dit alles zorgde voor sprongen in de export in de jaren 80, 90 en 2000, toen de Duitse mark werd vervangen door de euro in een tempo dat de Duitse export aantrekkelijk maakte.
Dankzij arbeidsmarkthervormingen overwon Duitsland aan het begin van het millennium een periode als de \”zieke man van Europa\”, maar zijn succes in het verkopen van meer aan zijn Europese buren dan het er van kocht, irriteerde veel landen die leenden om Duitse goederen te kopen.
Toen Berlijn er tijdens de schuldencrisis op aandrong dat landen als Griekenland moeilijke voorwaarden voor noodleningen moesten accepteren, wakkerde dit nog meer wrevel aan. Maar veel Duitsers verwierpen dergelijke kritiek en schreven hun efficiëntie toe aan het succes van de natie.
Om de geest van samenwerking die tot dit succes heeft geleid, nieuw leven in te blazen, ontmoette de Duitse bondskanselier Olaf Scholz vorige week vakbondsleiders en werkgeversverenigingen om te praten over wat hij een \’historische\’ crisis in de kosten van levensonderhoud noemde. Het is nog maar de vraag of er een oplossing voor die crisis in zicht is.