Wereldwijd is de totale schuld van de particuliere en
publieke sector als percentage van het bbp gestegen van 200% in 1999 tot 350%
in 2021, zegt de econoom Nouriel Roubini.
Schulden over de hele wereld groeiden naarmate
regeringen, bedrijven en individuen tijdens de covid-pandemie veel geleend geld
uitgaven en lenen. En ze doen dat nog steeds.
Nouriel Roubini, hoofdeconoom van Atlas Capital Team, vreest
dat die oplopende schulden voor grote problemen gaan zorgen.
Roubini heeft de bijnaam “Dr. Doom” en voorspelde
de financiële crisis van 2007-2009.
“De wereldeconomie slingert naar een ongekende
samenloop van economische, financiële en schuldencrisissen, na de explosie van
tekorten, leningen en hefboomwerking in de afgelopen decennia”, schreef
Roubini op Project Syndicate.
Zowel de publieke als de private sector hebben enorme
schulden opgebouwd, merkte hij op. “Alleen al kijkend naar de uitstaande
schulden, zijn de cijfers gewoonweg onthutsend”, zei Roubini.
“Wereldwijd steeg de totale schuld van de particuliere
en publieke sector als percentage van het bbp van 200% in 1999 tot 350% in
2021. … In de VS is dat 420%, wat hoger is dan tijdens de Grote Depressie en
daarna Tweede Wereldoorlog.”
Jarenlang teveel lenen eist nu zijn tol
Het overmatig lenen van geld door de overheden is al
tientallen jaren aan de gang, zei Roubini.
“De explosie van onhoudbare schuldratio’s
impliceerde dat veel leners insolvente zombies werden die alleen nog werden
ondersteund door lage rentetarieven”, zei hij.
“Tijdens zowel de wereldwijde financiële crisis van
2008 als de Covid-crisis werden veel insolvente spelers op de markt die
failliet zouden zijn gegaan, gered door de stimulerend monetair beleid en door regelrechte
fiscale reddingsoperaties.”
Maar nu betalen we de rekening, zei Roubini.
“Inflatie – gevoed door hetzelfde ultrasoepele
fiscale, monetaire en kredietbeleid – heeft een einde gemaakt aan deze
financiële Dawn of the Dead”, zei hij.
“Nu de centrale banken gedwongen zijn de
rentetarieven te verhogen in een poging de prijsstabiliteit te herstellen,
ervaren de nog rondlopende zombies scherpe stijgingen van de kosten voor hun
schulden.”
Tegelijkertijd is stagflatie (hoge inflatie en zwakke
groei) ontstaan, aldus Roubini. En we kunnen niet zomaar de rente verlagen om de
vraag te stimuleren, zoals de centrale banken deden tijdens de financiële
crisis van 2007-2009, zei hij.
Dat komt deels omdat de wereldeconomie ook te maken
heeft met aanbodschokken die de groei afremmen en de prijzen verhogen.
“Deze omvatten de verstoringen van de levering van
arbeid en goederen door de pandemie, de impact van de Russische oorlog in
Oekraïne op de grondstoffenprijzen en het steeds rampzaliger wordende
zero-covid-beleid van China”, zei Roubini.
Harde economische landing
“In tegenstelling tot de financiële crisis van 2008 en
de eerste maanden van covid, zou het simpelweg redden van particuliere en
publieke spelers met een los macrobeleid meer benzine op het inflatoire vuur
werpen. Deze spelers met grote schulden zullen onvermijdelijk verzuipen.
Dus wat gaat er gebeuren? “Er zal een harde
landing komen – een diepe, langdurige recessie – bovenop een ernstige
financiële crisis”, zei Roubini. “De economische crisis en de financiële
crash zullen elkaar voeden.”
Centrale banken zullen hun strakke monetaire beleid
terugdraaien, zei hij. “Nu regeringen niet bereid zijn belastingen te
verhogen of uitgaven te verlagen om hun tekorten te verminderen, zal het
monetiseren van tekorten door de centrale bank opnieuw worden gezien als de weg
van de minste weerstand.”
Maar dan zal de inflatiegeest uit de fles komen, zei
Roubini. En de nominale en reële financieringskosten zullen stijgen.
Het resultaat: “de moeder van alle stagflatoire
schuldencrises kan alleen nog worden uitgesteld, maar niet meer vermeden”,
aldus Roubini.