Financiële crashes zoals revoluties zijn onmogelijk
totdat ze onvermijdelijk zijn. We halen deze halve titel nogmaals om ze goed te
laten doordringen. Die crashes verlopen meestal in fasen. Sinds de centrale
banken de rente zijn gaan verhogen als reactie op de stijgende inflatie, staan
de financiële markten onder druk.
In 2022 was er de crypto-meltdown (ongeveer $ 2
biljoen aan verliezen). De S&P500-index daalde zo’n 20 procent. De grootste
Amerikaanse technologiebedrijven, waaronder Apple, Microsoft, Alphabet en
Amazon, verloren ongeveer 4,6 biljoen dollar aan marktwaarde. De Britse
goudcrisis van september 2022 heeft mogelijk 500 miljard dollar gekost. 30
procent van de opkomende landen en 60 procent van de lage-inkomenslanden kampt
met een schuldencrisis. De problemen hebben nu het financiële systeem bereikt,
waarbij Amerikaanse, Europese en Japanse banken in maart 2023 ongeveer 460
miljard dollar aan marktwaarde verloren.
Hoewel het nog te vroeg is om te zeggen of er een
volwaardige financiële crisis op handen is, is het traject niet veelbelovend.
De getroffen Amerikaanse regionale banken hadden
specifieke tekortkomingen. De ineenstorting van Silicon Valley Bank
(“SVB”) bracht het renterisico aan het licht van het financieren van
langlopende vastrentende effecten met kortlopende deposito’s. SVB en First
Republic Bank (“FRB”) illustreren ook het probleem van de limiet van
$ 250.000 op de dekking van de Federal Deposit Insurance Corporation
(“FDIC”). Meer dan 90 procent van de mislukte SVB- en Signature Bank-
en tweederde van de FRB-deposito’s waren onverzekerd, wat een aanleg vormde
voor een liquiditeitsrun in periodes van financiële onzekerheid.
De crisis is niet exclusief Amerikaans. Credit Suisse
is tot op heden de meest getroffen Europese instelling. De eerbiedwaardige Zwitserse
bank – die door critici ‘Debit Suisse’ werd genoemd – heeft een bewogen
geschiedenis van bankdictators, witwassen van geld, schendingen van sancties,
belastingontduiking en -fraude, het versnipperen van documenten waar
regelgevers naar op zoek waren en slecht risicobeheer, zoals recentelijk blijkt
uit spraakmakende verliezen in verband met hedgefonds Archegos en
fintech-bedrijf Greensill. Het werd geplaagd door bedrijfsspionage,
personeelswisselingen en herhaalde mislukte herstructureringen.
Europese banken, in Duitsland, Italië en kleinere
economieën in de eurozone, kunnen vatbaar zijn vanwege de slechte
winstgevendheid, het gebrek aan essentiële schaalgrootte, de twijfelachtige
kwaliteit van de leningen en het overgebleven littekenweefsel van de
schuldencrisis van 2011.
De kredietportefeuilles van banken in opkomende
markten staan voor de test van een economische vertraging. Er zijn specifieke
sectorale zorgen, zoals de blootstelling van Chinese banken aan de
vastgoedsector, die aanzienlijke staatssteun ($ 460 miljard) noodzakelijk heeft
gemaakt.
Besmetting kan zich verspreiden over een hyperverbonden
financieel systeem van land tot land en van kleinere tot grotere, meer
systematisch belangrijke banken. Dalende aandelenkoersen en verlagingen van
kredietratings in combinatie met een vertraging van interbancaire transacties,
nu kredietrisicobeheerders steeds voorzichtiger worden, zullen de stress op de
wereldmarkten overbrengen.
Op dit moment is het een kwestie van vertrouwen of de
derde bankencrisis in twee decennia onder controle blijft. De financiële
markten zullen de komende dagen en weken de vastberadenheid van beleidsmakers
op de proef stellen.