Als Jamie Dimon, de grote
baas van JPMorgan, nadacht over een carrièreswitch als waarzegger, zou hij er
verstandig aan doen om bij zijn dagelijkse baan te blijven. Aan de andere kant,
als iemand van Dimons statuut het zo mis zou kunnen hebben over de bancaire
onrust die de VS blijft overspoelen, zou een cynicus zich kunnen afvragen of
hij nog steeds de juiste persoon was om een van ’s werelds grootste financiële
instellingen te leiden, vooral wanneer die organisatie staat midden in de door
de regering geleide inspanningen om het hele systeem overeind te houden.
Hij zou beter moeten
weten dan zich te laten meeslepen in het rijk van speculaties over dingen waar
hij geen controle over heeft, maar Wall Street is zo eerbiedig voor figuren als
Dimon dat ze beginnen te geloven dat ze op water kunnen lopen. Alles draait uiteraard
om zijn uitspraken dat de bankencrisis in de VS opgelost zou zijn. Met de
nadruk uiteraard op ‘zou’.
Toch komt de snelheid
waarmee de woorden van Dimon hem achtervolgen als een schok. Slechts 48 uur na
zijn uitspraak ‘alles onder controle’ het leek erop dat het spel afgelopen was
voor weer een andere regionale Amerikaanse bank – de vierde sinds eind maart.
Op woensdag vorige week
kelderden de aandelen in PacWest met maar liefst 60% in de handel, wat de bank
ertoe bracht aan te kondigen dat ze redding zocht via of, zoals haar getroffen
rivalen, in de armen van een grotere concurrent wilde belanden.
De volgende ochtend
moest Western Alliance ontkennen dat het een uitverkoop aan het onderzoeken
was, ondanks dat de aandelenkoers op een gegeven moment met 40 procent
kelderde. Zions Bancorp en Comerica lagen ook onder de loep toen investeerders
hun verwoede pogingen voortzetten om erachter te komen waar de zwakste schakels
in het financiële systeem verborgen liggen.
Net als bij degenen die
ervoor faalden, vallen twee dingen op bij PacWest. Ten eerste is dit een bank
die haar balans al had versterkt door een leningsfaciliteit van $ 1,4 miljard op
te halen bij de door Apollo gesteunde investeringsmaatschappij Atlas SP
Partners. En toch was dat duidelijk niet genoeg om de zorgen over de werkelijke
financiële toestand weg te nemen.
Toen dat niet lukte,
nam het zijn toevlucht tot ouderwetse woorden, woorden die we al vaker hebben gehoord:
“Onze cash en beschikbare liquiditeit blijft solide”, aldus de bank. Deze uitspraak
viel in dovemansoren, want bleek op niets te zijn gebaseerd. De evenementen
volgden elkaar in een soortgelijk patroon op bij Signature Bank, Silicon Valley
Bank en First Republic voordat ze alle drie in handen kwamen van de Amerikaanse
banktoezichthouder.
Dimon kan enige troost
putten uit het feit dat andere grote namen vergelijkbare ondoordachte en
voorbarige geruststellingen de wereld hebben ingestuurd.
Woensdagavond was het
de beurt aan voorzitter van de Federal Reserve, Jerome Powell. Het Amerikaans banksysteem
is “gezond en veerkrachtig”, verklaarde hij, vermoedelijk tot
verbijstering van de PacWest-aandeelhouders die vrijwel zeker zullen worden
weggevaagd als de Federal Deposit Insurance Corporation opnieuw moet ingrijpen.
De geruststellende woorden
van Powell leken des te merkwaardiger gezien het feit dat haar beslissing om de
financieringskosten opnieuw te verhogen het risico loopt op verdere materiële
bankverliezen.
Toch zou je denken dat
deze illustere figuren hun les zouden hebben geleerd. “Amerikanen kunnen er
zeker van zijn dat ons banksysteem veilig is”, zei Joe Biden in maart tegen het
Amerikaanse volk toen Silicon Valley Bank ontrafeld werd. Toch zijn de
dominostenen blijven vallen.
De realiteit is dat het
etablissement geen enkele garantie kan bieden. Dergelijke geruststellingen zijn
gebaseerd op dezelfde rigide maatstaven waarop toezichthouders alle grote
banken beoordelen, maar de ervaring van Credit Suisse heeft aangetoond dat die
maatregelen verre van onfeilbaar zijn.
De Zwitserse reus
voldeed aan alle strikte kapitaalvereisten die na de financiële crash aan de
industrie werden opgelegd. Volgens de regels had de bank voldoende kapitaal,
voldoende liquiditeit en was ze voldoende gefinancierd, maar uiteindelijk werd Credit
Suisse verpletterd door sentiment en angst.
Het probleem is dat
zodra investeerders het vertrouwen verliezen, het ontzettend moeilijk is om het
terug te winnen, en regelgevers worden al snel hulpeloze omstanders. Evenzo,
ondanks alle regelgeving die werd ingeluid na de financiële crash van 2008,
wanneer klanten schrikken, zijn bankruns praktisch onmogelijk te stoppen.
In een tijdperk van
sociale media, smartphones en online bankieren is het systeem aantoonbaar
kwetsbaarder dan ooit, ondanks de intense controle die volgde op de financiële
crash.
Dit geldt in het
bijzonder voor de uitgestrekte middelgrote banksector van Amerika, die erin is
geslaagd om aan hetzelfde toezicht te ontsnappen als zijn meer gespierde
rivalen nadat regionale geldschieters de Fed en de FDIC er met succes van
hadden overtuigd dat ze niet systeemrelevant waren.
Ze beweerden ook dat te
zware regelgeving een rem zou zijn op groei en concurrentie. Is het dan
verwonderlijk dat zovelen lijken te hebben toegegeven aan het aangaan van
roekeloze leningen?
Ondertussen is het voor
elke optimist net zo gemakkelijk om een pessimist te vinden, zoals Robert
Kaplan, de voormalige president van de Dallas Federal Reserve, die denkt dat we
ons in de vroege stadia bevinden, niet in de late stadia van een bankencrisis.
Idem de rechterhand van Warren Buffett, Charlie Munger, die heeft gewaarschuwd
dat Amerikaanse banken “vol” zitten met slechte, maar
niet-gerealiseerde commerciële vastgoedleningen.
Academici van de New
York University schatten de niet-gerealiseerde Amerikaanse bankverliezen op
$1,7 biljoen, terwijl de FDIC toegeeft dat onverzekerde deposito’s bij
Amerikaanse banken tussen 2009 en 2022 zijn verdrievoudigd tot $7,7 biljoen.
Te midden van deze
kwetsbaarheid klinkt een voorstel om de limiet van de depositoverzekering op te
heffen van $ 250.000 als een recept voor nog meer uitbundigheid.
De bankencrisis is
duidelijk nog niet voorbij. Integendeel, het kan net beginnen. De vraag die
iedereen zich zou moeten stellen, is hoe erg het zal worden?