Het is bijna drie
maanden geleden sinds de lancering van het langverwachte tegenoffensief van
Oekraïne, waarvan veel “experts” beweerden dat het de fatale klap zou zijn die
de Russische troepen volledig uit het land zou verdrijven. De eerste acties
leverden weinig op; ongeveer 90 vierkante mijl grondgebied in juni en de inname
van een handvol dorpen en dat tegen hoge kosten.
Officiële cijfers van
het Ministerie van Defensie zeggen dat Oekraïne sinds het begin van het
conflict meer dan 100.000 troepen heeft verloren (bijna het dubbele van het
aantal Amerikaanse doden tijdens de hele oorlog in Vietnam). Andere schattingen
zijn echter nog veel hoger.
Buitenlandse strijders
die terugkomen van de frontlinies maken melding van een slecht beheerd en van
een chaotisch Oekraïens leger dat doordachte tactieken hanteert. Sommigen
zeggen dat de eenheden waaraan zij waren toegewezen de afgelopen maanden 80% of
meer van hun manschappen hebben verloren. De militaire leiding van Oekraïne
heeft ook misbruik gemaakt van hun vloot van tanks en gepantserde voertuigen
van de NAVO, waarbij deze in sommige gevallen ‘rechtstreeks mijnenvelden in
zijn gestuurd’. Zoals de vrijwilligers opmerkten, kregen de Oekraïners wel training
in het bedienen van de voertuigen, maar geen training in hoe ze deze effectief
in een gevecht moesten gebruiken.
Er is ook een
stortvloed aan berichten die suggereren dat eigen vuur aanzienlijke schade
heeft aangericht, zo erg zelfs dat ‘huurlingen’ zichzelf hebben bedekt met
reflecterende blauwe of gele tape, zodat ze niet worden aangezien voor
Russische troepen.
Deze desorganisatie
lijkt ver verwijderd te zijn van de precisie die Oekraïne aan de dag legde
tijdens zijn offensief van 2022, dat Rusland dwong een groot aantal
strijdkrachten te herpositioneren en ruim 3000 vierkante kilometer grondgebied
op te geven. Maar in 2023 kwam er een einde aan het momentum. De Oekraïnse
troepen zaten vast in Bakhmut, waar ze duizenden soldaten verloren.
Wat is er veranderd
sinds eind 2022? Eén mogelijke verklaring is het enorme aantal buitenlandse
strijders dat zich vorig jaar bij Oekraïne had aangesloten en die nu terug naar
huis zijn. Hoewel de gegevens over die vrijwilligers beperkt zijn, beweren
meerdere bronnen dat in 2022 minstens 20.000 huurlingen (waarvan velen met
eerdere gevechtservaring) zich bij Oekraïne hebben aangesloten. Dan zijn er nog
de geheime agenten – minstens één generaal uit Groot-Brittannië heeft laten
weten dat Royal Marine-eenheden werden in feite ingezet bij operaties met een
hoog risico in Oekraïne.
Bronnen geven ook aan
dat Amerikaanse speciale operatieteams sinds het begin van de oorlog in de
Amerikaanse ambassade in Kiev zijn gestationeerd. Hoewel ambtenaren beweren dat
de soldaten niet naar de frontlinie gaan en in de buurt van de ambassade
blijven (wat dan weer de vraag oproept: wat heeft het voor zin om ze daar te
hebben?).
De aanwezigheid van
hoogopgeleide westerse geheime operatietroepen in Oekraïne zou het veel
effectievere offensief in 2022 helpen verklaren. Bijna alle buitenlandse
strijders worden opgenomen in het “Internationale Legioen van Defensie van
Oekraïne”, waarbij eenheden van buitenlandse strijders formeel onder de
reguliere strijdkrachten van Oekraïne vallen en rapporteren aan Oekraïense
commandanten. Het is een methode om de internationale regels over huurlingen te
omzeilen, hoewel het Kremlin zegt dat buitenlandse troepen nog steeds geen
bescherming zullen krijgen onder de status van krijgsgevangene.
Zware verliezen, een
grote kans op eigen vuur en een gebrek aan bescherming onder de Conventie van
Genève zijn waarschijnlijk oorzaken van de abrupte daling van het aantal
buitenlandse huurlingen in Oekraïne in 2023. Het officiële aantal daalde van
20.000 soldaten in 2022 naar slechts 1500 dit jaar, zelfs nadat Kiev het
ereburgerschap aanbood aan alle buitenlanders die voor hen wilden vechten.
Zoals het geval is in de meeste oorlogen, doet meestal een handjevol strijders
het grootste deel van het zware werk, terwijl de rest een ondersteunende rol
vervult. Maar vertrouwt Oekraïne voor zijn vuile werk bijna volledig op ervaren
strijders uit Europa en de VS?
Recente verliezen en
desorganisatie in combinatie met de afname van het aantal buitenlandse
vrijwilligers geven aan dat dit inderdaad het geval zou kunnen zijn.