Wat speelt zich buiten ons gezichtsveld af op de
goudmarkt? ‘Mystery whales’ (geheimzinnige walvissen), zoals ze door de
Angelsaksische waarnemers worden genoemd brengen de goudmarkt in de war door
aankopen van één of meer centrale banken.
Een normaal kurkdroog onderzoeksrapport van de World
Gold Council (WGC) schokte de goudmarkt begin
november, toen het melding maakte van massale aankopen door tot dusver
ongeïdentificeerde kopers uit de rangen van (waarschijnlijk) de centrale banken.
Centrale banken kochten in het derde kwartaal 399 ton
edelmetaal, bijna de dubbele hoeveelheid van het vorige record, volgens de
World Gold Council. Maar iets minder dan een kwart ging naar geïdentificeerde
instellingen, wat de speculaties over een mysterieuze koper of mysterieuze
kopers aanwakkerde. Die bood/boden tegengewicht aan de massale verkopen door
individuele beleggers naar aanleiding van de rentestijgingen in de VS.
“Met die golf van verkopen onder het gewicht van
de stijgende rentevoeten was ik een beetje verbaasd dat de goudprijs niet nog
lager dook”, zegt Ross Norman, chief executive officer van Metals Daily,
een informatieportaal dat zich richt op edele metalen. “Maar ik
veronderstel dat we nu ons antwoord hebben.”
De WGC, een lobbygroep voor de mijnbouw, gebruikt
gegevens van adviesbureau Metals Focus Ltd. om haar cijfergegevens te
ondersteunen. Het vertrouwt op zijn beurt op een combinatie van openbare
gegevens, handelsstatistieken en veldonderzoek om betrouwbare cijfers te
verstrekken over de vraag vanuit verschillende sectoren van de goudmarkt.
Hoewel het moeilijk is om de walvissen actief op de
goudmarkt te identificeren, hebben slechts enkele centrale banken de capaciteit
voor dergelijke aankopen. We zetten deze even op een rijtje:
China
De nummer 2-economie van de wereld onthult zelden
hoeveel goud haar centrale bank koopt. In 2015 onthulde de People’s Bank of
China een sprong van bijna 600 ton in haar edelmetaalreserves, wat
marktwachters choqueerde na zes jaar stilte.
Het land heeft sinds 2019 geen verandering in zijn
goudvoorraad gemeld, waardoor speculatie wordt aangewakkerd dat het land
stiekem onder de radar goud heeft bijgekocht.
Uit handelsgegevens blijkt dat het land enorme
hoeveelheden edelmetaal binnenhaalt voor distributie onder het publiek. China
heeft dit jaar tot nu toe 902 ton goud geïmporteerd, wat het totaal van vorig
jaar al overtreft. Dat komt bovenop de meer dan 300 ton die de mijnen van het
land gemiddeld per jaar produceren.
En hoewel de binnenlandse vraag sterk was, met burgers
die in het derde kwartaal zo’n 601 ton kochten, ligt deze op schema om onder
het niveau van 2021 te blijven. Eerder in het jaar belemmerden
Covid-19-lockdowns de aankoop van sieraden en edelmetaal bij een van ’s werelds
beste consumenten.
Voor China is de noodzaak om een alternatief te
vinden voor de dollars, die nog altijd de reserves van het land domineert,
zelden sterker geweest. De spanningen met de VS zijn hoog na maatregelen die
zijn genomen tegen zijn halfgeleiderbedrijven, terwijl de Russische invasie van
Oekraïne heeft aangetoond dat Washington bereid is om sancties op te leggen aan
de reserves van de centrale banken.
Rusland
Rusland is de op één na grootste goudproducent ter
wereld en produceert doorgaans meer dan 300 ton per jaar. Vóór februari 2022
exporteerde het metaal naar handelscentra als Londen en New York, maar ook naar
landen in Azië.
Sinds de invasie van Oekraïne is het goud van Rusland
niet langer welkom in het westen, terwijl China en India terughoudend zijn met
het importeren van grote hoeveelheden. Dat verhoogt de mogelijkheid dat de
centrale bank zou kunnen ingrijpen om de overtollige voorraden op te kopen,
maar de totale deviezenreserves van Rusland, inclusief goud, zijn dit jaar vreemd
genoeg afgenomen.
De Russische reserves aan dollars en euro’s werden
bevroren door sancties, waardoor het voor de centrale bank minder aantrekkelijk
werd om ze aan te vullen.
Het land is in het verleden een enorme koper van goud
geweest en heeft zes jaar lang de voorraden verder opgebouwd voordat het daarmee
stopte bij het begin van de pandemie. Rusland zei in februari, na de invasie
van Oekraïne, dat het klaar was om goud te kopen tegen een vastgelegde prijs,
maar vice-gouverneur Alexei Zabotkin zei vorige maand dat dergelijke aankopen
niet langer praktisch waren omdat ze de geldhoeveelheid en de inflatie zouden
opdrijven.
De olie-exporterende landen
Weinig landen zijn beter uit de energiecrisis van dit
jaar gekomen dan de olie-exporteurs uit de Golf. Saoedi-Arabië, de Verenigde
Arabische Emiraten en Koeweit hebben allemaal een financiële meevaller gehad en
sommige van deze landen hebben geld in buitenlandse activa belegd via
staatsinvesteringsfondsen.
Ze hebben daarbij misschien ook naar goud gekeken om
te diversifiëren. Saoedi-Arabië heeft de grootste goudvoorraad in de Arabische
wereld, maar heeft sinds 2010 geen verandering in zijn bezit gemeld. Destijds
leidde een “verschil in boekhouding” tot een verdubbeling van de
reserves tot 323 ton.
India
De centrale bank van India heeft eerder grote
goudaankopen gedaan en kocht in 2009 200 ton van het Internationaal Monetair
Fonds. Sindsdien heeft het de neiging om meer stapsgewijs te kopen en
tegelijkertijd de markt tijdig te informeren. Dat is in een recent verleden dus
niet gebeurd. We blijven dus de vraag stellen: wie is de walvis die de
goudmarkt op stelten zet? Wie het weet, mag het ons altijd komen zeggen.